#33: Take notes: Phương pháp đọc sách hiệu quả
Có một sự thật là, chúng ta sẽ quên gần như tất cả những gì chúng ta học chỉ trong một khoảng thời gian rất ngắn. Theo một nghiên cứu của nhà tâm lý học người Đức Hermann Ebbinghaus, ông đã phát minh ra "The Forgetting Curve" (Đường cong lãng quên). Kết quả của nghiên cứu này cho thấy rằng chúng ta sẽ quên hơn 50% những gì chúng ta học chỉ trong vòng một giờ, 2/3 vào cuối ngày và 80% vào cuối tháng.
Đọc sách cũng không phải là ngoại lệ. Chúng ta cũng thường rơi vào trạng thái của Đường cong lãng quên. Nếu đọc sách không có phương pháp, thì tỉ lệ những kiến thức chúng ta đọc được cũng theo thời gian mà dần biến mất.
Vậy, câu hỏi là Đọc sách có cần phải có phương pháp không?
Câu trả lời tất nhiên là có. Đọc sách không chỉ đơn thuần chỉ là để thư giãn, giải trí. Đọc sách còn là một cách học. Vậy nên đọc sách cũng cần phải có phương pháp như việc chúng ta học. Đọc sách hiệu quả ở đây được hiểu là cách để giúp bạn có thể ghi nhớ được các ý chính và áp dụng nó vào trong các cuộc sống sau này nếu cần.
Trước đây, mình đọc rất nhiều sách nhưng hầu như mình đều quên hết tất cả những gì mà mình đọc. Cả sách văn học lẫn sách sách chuyên ngành hay phát triển kỹ năng. Mình chỉ tóm tắt được rằng “Chúng rất hay” mà chẳng hề có một bằng chứng nào chứng minh cho bạn bè xung quanh mình thấy cuốn sách mình đã đọc thực sự giá trị. Và điều này chẳng đủ thuyết phục được cho mọi người đọc nó.
Và gần đây, mình đã tìm ra một phương pháp đọc sách hiệu quả.
Đó là vừa đọc sách vừa take notes.
Tại sao chúng ta cần phải take notes trong khi đọc?
Ở đây, mình muốn nhấn mạnh là vừa đọc sách và vừa ghi chú.
Trước kia, mình thường áp dụng phương pháp ghi nhớ truyền thống bằng cách sử dụng bút highlight để đánh dấu hoặc sử dụng giấy nhớ để ghi lại những ý chính trong sách. Tuy nhiên, sau khi đọc xong, mình có xu hướng không xem lại chúng. Hoặc khi muốn xem lại, mình không liên kết được các dữ liệu mà mình đã tổng hợp.
Vì thế, vừa đọc sách vừa take notes đã giúp mình giải quyết được câu chuyện này.
Vừa đọc sách vừa ghi chú giúp bạn lưu lại những ý tưởng, luận điểm, quotes…tại chính thời điểm bạn đang tương tác với cuốn sách. Điều này giúp chúng ta tránh được việc bỏ lỡ các ý tưởng quan trọng và tăng cường sự hiệu quả trong quá trình học tập.
Việc ghi chú trong quá trình đọc cũng giúp chúng ta tiết kiệm thời gian và tránh được việc phải rà soát lại từ đầu. Thay vì đọc một mạch đến hết cuốn sách, mới bắt đầu tìm ngược lên để tổng hợp notes. Và quan trọng nhất đó là phương pháp này giúp cho quá trình ghi chú của chúng ta trở nên mạch lạc, không ngắt quãng và có hệ thống hơn, giúp chúng ta có thể dễ dàng liên kết được các ghi chú bài bản và logic.
Làm thế nào để ghi chú hiệu quả
Sau một thời gian áp dụng phương pháp vừa đọc sách vừa ghi chú, mình đã rút ra được vài bài học:
Ghi chép lại theo cách hiểu của mình thay vì copy hoặc chép lại y nguyên trong sách. Có một cách ghi chú lại hiệu quả gần đây mình sử dụng đó là áp dụng “Bài học 5S” mà mình đã học được từ lớp Writing của Mở. Mình luôn đặt câu hỏi cho chính mình: “Nếu phải quên hết mọi thứ mình đã học, bạn sẽ chọn nhớ điều gì?” trước khi quyết định lưu hết tất cả các ý được nhắc đến trong sách. Bằng cách này, mình phải chắt lọc những ý thực sự quan trọng. Từ đó, các thông tin được đơn giản hoá, giúp não bộ chúng ta sẽ dễ ghi nhớ những thông tin hơn.
Xây dựng bãi tập kết: “Bãi tập kết” cũng là một khái niệm mình được học từ lớp WOTN. Thay vì chúng ta ghi chú lung tung ở khắp mọi nơi, thì chúng ta sẽ ném hết tất cả các ý tưởng, câu quotes, đoạn text hay & quan trọng… ở đúng một nơi duy nhất. Đó có thể là app Notes trong điện thoại (như mình), đó có thể trên Notion, Facebook Messengers, Zalo…Miễn sao đó là nơi private và chúng ta dễ dàng access khi cần.
Đọc lại và chỉnh sửa ghi chú: Đây là bước quan trọng trong việc những ghi chú của bạn có thực sự hữu ích hay không. Thay vì trước kia mình chỉ dừng ở việc ghi chú sách và để đó, thì bây giờ mình thường dành một buổi trong ngày cuối tuần để tổng hợp lại các ghi chú mà mình đã lưu lại từ bãi tập kết của mình vào một nơi được gọi là Nhà kho lưu trữ. Mình dùng Notion là nơi mình tập hợp các ý tưởng đó. Ở đây, mình sẽ chỉnh sửa, bổ sung nếu cần và sắp xếp lại chúng để làm cho các ghi chú trở nên rõ ràng và dễ hiểu hơn. Nhà kho lưu trữ gần như được coi là điểm dừng cuối cùng trong quá trình take notes của bạn, trước khi dùng nó để làm chất liệu/nguồn sáng tạo cho sau này.
Những người bạn của mình đang ghi chú như thế nào?
Thật may mắn vì xung quanh mình có rất nhiều người thích đọc sách. Trên hết, là rất nghiêm túc với công việc take notes của mình.
Chẳng hạn với
aka thầy giáo mình ở lớp WOTN. Gần đầy, Tùng là người truyền cảm hứng rất nhiều trong quá trình đọc sách và ghi chú của mình. Đặc biệt là sau khi thấy được Reading List mà Tùng chia sẻ. Tùng tỉ mỉ với từng đầu sách mà Tùng đọc. Mình có thể thấy Tùng nghiêm túc trong việc ghi chép như thế nào. Nhìn cách ghi chú của Tùng, chẳng ai nói đây là cách một người đọc ghi chép lại cả.
___________
Hay với
- SSL đồng hành với mình trong lớp học, cũng có một cách thể hiện các ghi chú theo cách rất riêng. Khi đọc sách giấy, Châu sẽ note thẳng vào sách giấy luôn, còn nếu là kindle thì sẽ highlight trên đó. Những ý nghĩ, quan điểm từ mình, Châu sẽ note lại theo ý hiểu. Sau đó lựa chọn Notion để làm nhà kho lưu trữ. Châu không có template cố định cho việc take note từng cuốn sách của mình. Mà thường sử dụng màu cam cho những ý quan trọng, và màu xanh dương cho comment/thoughts của bản thân.
_______
Tóm lại: Từ ngày mình tập thói quen ghi chú song song với việc đọc sách. Nó đã giúp mình nhớ thông tin và kiến thức được lâu hơn. Mình cũng dễ dàng truy cập lại những ghi chú của mình khi cần dùng đến. Sách là một “nguồn sáng tạo” dồi dào, chính vì thế, việc take notes với mình là một thứ không thể thiếu để giúp mình có thêm nhiều ý tưởng, chất liệu để viết bài hơn.
Còn bạn, bạn có phương pháp đọc sách nào hiệu quả không? Thì chia sẻ cho mình được biết nhé <3
#WOTN5
"Bài viết thuộc thử thách viết 30 ngày của khoá học Writing On The Net"